عمران سازه ساختمان

بالا بردن مقاومت ساختمان يا سازه در برابر نيروهاي وارده را در علم مهندسي عمران، مقاوم سازي مي گويند. انجام عمليات مقاوم سازي جهت بهبود عملكرد سازه در مقابل بارهاي لرزه اي و نيروي زلزله را بهسازي لرزه اي مي نامند. 
به دليل اينكه ايران در منطقه اي زلزله خيز واقع شده است امر مقاوم سازي ساختمان ها، تأسيسات مهم و شريان هاي حياتي از اهميت بسيار زيادي برخوردار است از اين رو پروسه ي بهسازي لرزه اي امروزه مورد توجه بسياري از مهندسين عمراني و مسئولين مربوطه قرار گرفته است. در حال حاضر روش هاي مختلفي براي  تقويت و مقاوم سازي سازه هاي بتني و يا بنايي وجود دارد كه هر يك بسته به شرايط مختلف مي توانند موثر و كارآمد باشند. كارشناسان بر اساس شرايط خاص و موجود به پيشنهاد روش متناسب براي مقاوم سازي مي پردازند.
پارامتر تعيين كننده در انتخاب روش مقاوم سازي ساختمان صرفه اقتصادي آن، سهولت در اجراء و عدم اعمال تغييرات عمده در بخش هاي مختلف ساختمان مي باشد.

يكي از روش هاي مقاوم سازي سازه هاي بتني استفاده از ژاكت فولادي مي باشد. ژاكت فلزي مي تواند در مقاوم سازي المان هاي سازه هاي بتني اعم از تير، ستون و… به كار رفته و يا مي توان به عنوان يك روش كلي در مقاوم سازي ساختمان به كار گرفته شود.
استفاده از اين روش ضمن افزايش مقاومت و شكل پذيري سازه، تاثير قابل توجهي در وزن ساختمان ندارد. در اين روش مقطع تير و ستون در محل هاي آسيب پذيرشان با استفاده از ورق هاي فولادي تقويت مي گردند. ورق هاي فولادي توسط بولت به عضو مربوطه متصل مي گردند.

جدا از استفاده از عمليات مقاوم سازي جهت بهبود عملكرد و مقاومت سازه در برابر بارهاي وارده ممكن است كه بنابر دلايل مختلف ديگري سازه ها نياز به مقاوم سازي داشته باشند، از جمله اين دلايل مي توان به موارد زير اشاره نمود: 

تغيير آيين نامه هاي موجود 
تغيير در معماري سازه و تغيير در كاربري آن

همانطور كه گفته شد استفاده از ژاكت فلزي روش مناسبي براي مقاوم سازي ساختمانهاي بتني بوده ضمن افزايش مقاومت و شكل پذيري اعضاي اين نوع سازه ها وزن قابل ملاحظه اي را نيز به ساختمان اضافه نمي نمايد.  در اين روش ورق هاي فلزي در محل آسيب پذير ساختمان بر روي سطح بتني عضو قرار گرفته و توسط بولت به عضو مربوطه متصل مي‌گردد.
مقاوم سازي با ژاكت فلزي بر حسب مورد مي تواند به صورت دورپيچ، نواري و يا موضعي باشد.

در مواردي كه اتصال تيرها و ستونهاي ساختمان بتني ضوابط شكل پذيري از جمله فاصله بين خاموت ها را رعايت نمي كنند ورق ها پيرامون تير و ستون قرار گرفته و با جوشكاري به يكديگر متصل مي گردند. همچنين اين ورق ها بايد با بولت به تيرها و ستونها  وصل گردند تا بتوانند در تحمل لنگرهاي خمشي و نيروهاي برشي ايجاد شده در اتصال مشاركت نمايند. ورق هاي فلزي پيراموني بعلاوه با ايجاد محصور شدگي در محل اتصال تيرها و ستونها خرد شدگي بتن را به تاخير انداخته و باعث افزايش مقاومت فشاري آن مي گردند.

مقاوم سازي ستون با ژاكت فلزي:

تقويت ستون بتني با ژاكت فولادي يكي از روش هاي متداول در مقاوم سازي و تقويت ستون هاي بتني مي باشد كه باعث افزايش مقاومت برشي ستون مي شود. در اين روش ستون هاي بتني با پوششي فولادي محصور مي شوند.

موثر بودن اين روش بستگي به سختي مناسب روكش در برابر تغيير شكل هاي جانبي بتن دارد. براي بهبود عملكرد اين سيستم مي توان از كاشت ميلگرد براي انتقال برش بين ورق و بتن استفاده نمود و همچنين مي بايست فضاي اندك بين روكش و ستون توسط ملات منبسط شونده پر گردد. به عنوان روشي موقت ميتوان از روكش فولادي جهت بهسازي ستون هايي كه در زلزله دچار آسيب شده اند استفاده نمود.